1- İstediğiniz şey konusunda net olun
Otistik kişiler imadan anlama ve tahmin yürütme konusunda en başarılı gruplardan birisi değildir. Birçok otistik kişi imayı anlamakta zorlanır ve kendisinden beklenilen şeyi, açık açık söylenmezse anlayamaz. Bu yüzden otistik kişilerle çalışan nörotipiklerin istedikleri şey konusunda olabildiğince açık ve net olmaları, istedikleri şeyleri belli ederken imadan kaçınmaları,çalışma ortamını otistikler için çok daha kolay bir hale getirecektir.
2- Projenizin yeri ve zamanı konusunda net olun
Birçok nörotipik kişi için detaylıca planlanmamış işler ve görevler o kadar da stresli olmayabilir. Fakat otistik kişiler için yapmaları gereken bir şeyin ne zaman ve nerede olduğunu bilmemek çok ciddi bir stres kaynağı olabilir. Birçok otistik kişinin rutine sadık kalma ihtiyacı vardır ve sürekli beklenmedik bir iş çıkabileceği ihtimali ciddi stres yaratabilir. Bu stres dahi kendi başına otistik kişinin duygusal çöküş yaşamasına ve iş performansının düşmesine sebep olabilir. Bu durumdan kaçınmak için beraber çalıştığınız ve işbirliği yaptığınız otistik kişiye yapılması gereken işin veya projenin yerini ve zamanını net bir şekilde ifade etmeniz gerekir.
3- Yapmak istediğiniz şeyle ilgili olabildiğince fazla detay verin
Çalışılan konu üstünde olabildiğince fazla bilgi sahibi olmak konuya hakim olmayı sağlayacağından hembeklenmedik olayların fazlalığını azalatacaktır hem de beklenmedik bir durumla karşılaşıldığında bununla başa çıkmayı kolaylaştıracaktır. Yapılan işin ne olduğu, ne zaman olacağı, nasıl yapılması gerektiği, yapılırken kiminle iletişime geçilmesi gerektiği, yapılan işin ne zaman bitmesi gerektiği hakkında bolca bilgi vermek otistiklerin çalışmasını kolaylaştırır.
Birçok otistik kişi aynı zamanda dikkat sorunları yaşadığı için tüm bu detayları akıllarında tutma konusunda sıkıntı yaşayabilirler. Bu durumla başa çıkmak için yapılacak en iyi şey tüm bu bilgileri bir liste haline getirip çalışılan otistik kişilere vermek, eğer bu mümkün değilse de her bilgiyi tek tek ve gerekirse tekrar tekrar anlatmak olabilir.
4- Çalıştığınız otistik kişilere iletişim yolları açın
Otistik kişilerin nörotipik kişilerden farklı iletişim ihtiyaçları olabilir. Kimi otistik kişiler bazen konuşabilirken bazen de konuşmada sıkıntı yaşayabilirler. Bazı otistikler sürekli olarak ADİS kullanır. Bazı otistikler konuşma konusunda bir zorluk yaşamaz ama konuşurken ses tonlarını ayarlamakta zorlanabilirler. Bazı otistikler ise bazen tamamiyle nörotipik standartlarına uygun şekilde iletişim kurabilir,ama bir süre sonra enerjilerinin azalması sonucu konuşmakta zorlanma veya seslerinin tonunu ayarlamakta zorlanma gibi durumlarla karşılaşabilirler.
Nörotipik kişilerin otistiklerle çalışırken bunu akıllarında tutması çok önemlidir çünkü bu konuda bilgi sahibi olmayan nörotipik kişiler otistiklerden uygun olmayan bir iletişim biçimi talep edebilir, bu da uzun vadede çalışma ortamını çok stresli bir hale getirebilir.
Çalıştığı otistiklere iletişim yolları açmak isteyen nörotipiklerin otistiklerin iletişim ihtiyaçlarının farklı olabileceğini aklında tutup ona göre ortamı düzenlemesi çalışmayı ve işbirliği yapmayı herkes için çok daha kolay hale getirir.
5- Çalıştığınız ortamı otistik kişilere uygun hale getirmeye çalışın
Belirli çalışma ortamları otistik kişiler için başa çıkması özellikle zor olan ortamlar olabilir. Örneğin, floresan lambalarla dolu bir ortamda çalışmak otistikler için özellikle zor olabilir. Bunun dışında sürekli sözlü iletişim kurmak zorunda kalmak, çalışma kültürüne uymak için sürekli söylenmemiş kuralları çözmek zorunda kalmak ve açık iletişim kurulmadan beklentileri çözmeye çalışmak otistik kişiler için çok zor olabilir.
Bu durumla başa çıkmak için ima ile iletişim kurmaktansa açık iletişim kurmaya özen göstermek, geleneksel iletişim yöntemlerini zorunlu tutmaktansa alternatif iletişim yöntemlerini teşvik etmek ve otistik kişilere ciddi sıkıntı veren gereçleri daha uygun gereçler ile değiştirmeye çalışmak çalışma ortamını tüm nöroçeşitli kişiler için daha erişilebilir hale getirecektir.
6- Çalıştığınız otistik kişilerin stimlerine ve duyusal ihtiyaçlarına saygı duyun
Otistik kişiler duyusal dünyayı nörotipiklerden farklı deneyimlerler ve bununla başa çıkmak için nörotipikkişilerden farklı yöntemler geliştirmiş olabilirler. Bazı otistik kişilerin ses hassasiyeti çok yoğun olduğu için sık sık ses kesici kulaklık takma ihtiyacı hissedebilirler. Bazı otistiklerin ışığa karşı yoğun bir hassasiyeti olduğu için canlarının yapmamasını sağlama amacıyla sürekli olarak güneş gözlüğü takmaları gerekebilir. Bazı otistik kişilerin dokunmaya karşı hassasiyetleri çok yoğun olduğundan ötürü yalnızca belli kıyafetleri giyebilirler.
Bunun dışında birçok otistik kişi hem gündelik hayatın stresiyle hem de duyusal dünyanın getirdiği stresle başa çıkmak için stim yapma ihtiyacı hisseder.
Stim yapmak illeri geri sallanmak, bacak sallamak, elleri çırpmak ve buna benzer birçok şekilde olabilir. Stim yapmak her ne kadar normal ve hepimizin yaptığı bir şey olsa da otistiklerin yapma eğilimigösterdiği stimler toplumca garip görülüp dışlanmaya sebep olabilirler.
Otistiklerle çalışan nörotipik bir insanın çalıştığı kişilerin duyusal ihtiyaçlarını karşılamak için gereçler kullanma ihtiyacı duyabileceğini ve stresini azaltmak için stim yapması gerekebileceğini bilip ona göre davranması gereklidir. Sürekli olarak otistik kişilerin sakin kalmak için kullandığı duyusal gereçlerden şikayet etmek, otistik kişinin sürekli aynı kıyafeti giymesi ile dalga geçmek ve stimleri yüzünden otistik kişiyi dışlamak ortamı otistikler ve hatta tüm nöroçeşitli kişiler için çok stresli ve dayanılması zor bir hale getirecektir.
7- Çalışma esnasında ve sonrasında olabildiğince açık iletişim kurun
Çalışma konusunda olabildiğince fazla ön bilgi vermek ve öncesinde olabildiğince açık iletişim kurmak önemli olsa da bu, kendi başına yeterli değildir. Çalışma esnasında ve sonrasında açık iletişim kurmaya devam etmek, olabildiğince açık ve net eleştirilerde bulunmak ve beklenilen şeyin karşılanıp karşılanmadığı konusunda konuşmaya devam etmek çok önemlidir.
Çalışmaya başlamadan önce, çalışma süresince ve çalışma sonrasında açık iletişim kurup hiçbir şeyi tahmine bırakmamak gelecekte yapılacak çalışmaları da kolaylaştıracaktır.
