Benim topluluğumda çok katı bir sağlamcılık yapmama kuralımız var. Kuralın amacı, otistikler bildiklerini ebeveynlere öğretebilsinler diye onlara güvenli bir alan sağlamak.
Ama yine de iyi niyetli ebeveynler sık sık söyledikleri şeyin sağlamcı olduğunu fark etmeden sağlamcı şeyler söyleyebiliyorlar.
Şunu anlamanız lazım: Bize bu tarz şeyleri okulda öğretmiyorlar!
Çoğumuza ırkçılık ve cinsiyetçilik hakkında bir şeyler öğretiyorlar ama sağlamcılık çoğu kişinin bildiği bir kelime bile değil.
Tüm bunların üstüne toplumumuzun da aşırı sağlamcı bir yapıda olduğunu ekleyince, insanların neden sık sık yanlışlıkla sağlamcı şeyler söylediğini anlamak o kadar da zor olmuyor.
Bu yüzden eğer otizmi kucaklama grubumuzdaysan, adminlerden bir tanesi, otistik bir kişi veya otistik olmayan bir otizm hakları savunucusu yaptığın veya söylediğin bir şeyin sağlamcı olduğunu söyleyebilir.
Ve bu çok can sıkıcı bir durum. Anlıyorum.
Ama böyle bir şey yaşandığında nasıl tepki vereceğinle ilgili seçim şansın var ve bu post tam olarak bu seçim ile ilgili.
Bana sağlamcı olmadığını söylemeyi kes!
Sağlamcı olarak anılınca çoğu insanın ilk tepkisi şu şekilde oluyor:
NE! Ben sağlamcı DEĞİLİM! Ben otistik çocuğumu çok SEVİYORUM!
Ve bu doğru. Otistik çocuğunu çok sevdiğin bir gerçek.
Ama otistik çocuğunu sevmen sağlamcı olamayacağın (veya sağlamcı bir şey söylemeyeceğin) manasına gelmiyor.
Aslında otistik olman bile sağlamcı olmayacağın (veya sağlamcı bir şey söyleyemeceğin) manasına gelmiyor.
Sağlamcılık hepimizin içine öyle işlemiş bir şey ki, çoğumuz fark etmeden sağlamcı dil kullanıyoruz veya sağlamcı düşüncelere sahip oluyoruz.
Bu yüzden sağlamcılığı gördüğümüzde buna dikkat çekmemiz çok önemli ki, bu şekilde hepimiz bir şeyler öğrenip gelecekte daha iyi davranabilelim.
Bu arada bu konuyla ilgili daha fazla bir şey söylemeden önce birkaç şeyi iyice netleştirmek istiyorum
- Fark etmeden sağlamcılık yapmak korkunç bir insan olduğunuz manasına gelmez.
- Fark etmeden sağlamcılık yapmak engelli çocuğunuzu sevmediğiniz manasına gelmez.
- Yaptığınız veya söylediğiniz bir şeyin sağlamcı olduğunu anladığınız anda bunu düzeltip gelecekte daha iyisini yapmayı seçebilirsiniz.
- Otistiklerin sağlamcılığınıza dikkat çekme sebebi size kötü davranmak veya zorbalık yapmak değil. Bunu yapma sebebimiz gerçekten de bize destek olmak istediğinize inanmamız ve neyin doğru neyin yanlış olduğunu ve yanlışlarınızı nasıl düzelteceğinizi bilmeden daha iyi davranamazsınız.
Tamam. Şimdi tüm bu konuları hallettiğimize göre sağlamcılık tam olarak nedir konusuna geçebiliriz.
Sağlamcılık nedir?
Sağlamcılık, basitçe açıklamak gerekirse engelli topluluklarına karşı ayrımcı dil, hareket ve tutumların bütünüdür.
Irkçılığın veya cinsiyetçiliğin engelli insanlar için olan versiyonunu düşünün.
Ve bu tanıma göre şunlardan bir tanesini düşünmüş olabilirsiniz:
- Hey! Ben sağlamcı değilim. Ben engelli insanlara karşı ayrımcılık yapmam!
- Ben engelli insanlardan nefret etmiyorum bu yüzden sağlamcı değilim!
- Ben engelli çocuğumun savunucusuyum, benim sağlamcı olmam mümkün değil!
Ama aynen ırkçılık ve cinsiyetçilikten olduğu gibi, sağlamcılık da her zaman kendini açık seçik nefret olarak değil ama görmesi zor, yine de engelli insanlara zarar veren mikro ayrımcılıklar şeklinde gösterir.
Engelli insanlara zarar verebilecek bir dil kullanıyor musunuz?
Mesela, “deli,” “aptal” veya “gerizekalı”?
Sağlam kişilerin deneyimlerini doğru gören, engelli deneyimlerini ise yanlış görmeye eğilimli bir bakış açınız var mı?
Belki geleneksel şekilde konuşarak iletişim kurmanın ADIS kullanarak iletişim kurmaktan daha değerli olduğunu düşünüyorsunuz veya tekerlekli sandalye kullanan kişilere acıyarak bakıyorsunuz.
Zeka düzeyi yüksek kişilerin daha değerli olduğuna dair fikirleriniz var mı?
Belki çocuğunuzun notları sizin için aşırı derecede önemli veya çocuğunuzdan bahsederken asla “çok akıllı bir çocuk” demeden duramıyorsunuz.
Bu yazdıklarım yalnızca toplumumuzda sağlamcılığın ne kadar normal karşılandığına dair birkaç örnek.
Neden “ben sağlamcı değilim” kimliğiniz zararlı?
Sağlamcılığın ne olduğunu konuştuğumuza göre, sağlamcılığa dikkat çekince çok sık görülen davranışlara geri dönelim.
Birçok insanın “NE! Ben sağlamcı DEĞİLİM. Ben otistik çocuğumu çok SEVİYORUM!” Dediğini hatırladınız mı?
Sağlamcı olmama isteğimize o kadar kapılıyoruz ki, birisi sağlamcı davranışlarımıza dikkat çektiği zaman hemen söylenilenleri görmezden geliyoruz.
“Sağlamcı olmayan” kimliğimize çok bağlanıyoruz ve bu kimliği tehdit edebilecek her şeyi sinir bozucu buluyoruz.
Sağlamcılığa dikkat çekmeyi zorbalık, abartma, isim takma olarak görüyoruz.
Ama aslında birisi sağlamcılığa dikkat çektiğinde insanları eğitmeye çalışıyor. Yardım etmeye, yol göstermeye çalışıyor.
Ve buna nasıl cevap vereceğimizi biz seçiyoruz.
“Sağlamcı olmayan” kimliğimize yapışmayı ve bizim gelişmemize yardımcı olmaya çalışan insanı görmezden gelmeyi seçebiliriz…
Veya dinlemeyi seçebiliriz. Öğrenmeyi ve gelecekte daha iyi davranmayı seçebiliriz.
Otistik birisi size sağlamcı deyince nasıl cevap verebilirsiniz?
Eğer okumaya devam ediyorsan, bana katıldığını ve dinleyip öğrenmek istediğini tahmin ediyorum.
O yüzden otistik birisi size sağlamcı (veya yaptığınız bir şeye sağlamcılık) derse nasıl cevap verebilirsiniz?
Bu noktada püf nokta konuya farklı bir açıdan yaklaşmak.
“Ben sağlamcı değilim” diye düşünmek yerine “ben sağlamcı olmak istemiyorum” diye düşünün.
“Ben sağlamcı olmak istemiyorum” diyerek konuya yaklaştığınızda dinlemeye ve öğrenmeye daha açık oluyorsunuz.
Söylediğiniz veya yaptığınız bir şeyin neden yanlış olduğunu anlamak ve gelecekte daha iyisini yapmak konusunda hazır oluyorsunuz.
Daha iyi bilirseniz daha iyi davranabilirsiniz
Şimdi bu öğrendiklerinizi nasıl uygulayacağınızı merak ediyor olabilirsiniz.
Birisi size sağlamcı deyince nasıl öğrenme arzusu ile cevap verebilirsiniz?
Ben otistiğim. O yüzden böyle durumlarda benim taktiğim bir cevap bulup, böyle bir şey yaşadığımda hep bunu kullanmak.
Otistik birisi size sağlamcı olduğunuzu veya sağlamcı bir şey yaptığınızı söyleyince kullanabileceğiniz birkaç cevap:
- “Haber verdiğin için çok teşekkür ederim! Daha önceden bunun sağlamcı olduğunu fark edememiştim ama şimdi neden bunun zararlı olabileceğini anlıyorum.”
- “Haber verdiğin için teşekkür ederim. Maalesef bu durumun neden sağlamcı olduğunu anlayamıyorum. Yeterince enerjin varsa bana neden bunun sağlamcılık olduğunu açıklayabilir misin?”
- “Özür dilerim, önceden ne kadar sağlamcı davrandığımı anlayamamıştım. Kullandığım dili değiştireceğim. Bana yardımcı olduğun için teşekkür ederim.”
Açıkçası öğrenme ve daha iyi olma amaçlı söylediğiniz her şey harika bir cevap olur.
Ve unutmayın, otistikler sizin tarafınızda.
Hepimiz aynı şeyi istiyoruz…
Otistikler için daha iyi bir dünya yaratmayı.
Orijinal Kaynak // https://autisticmama.com/stop-telling-me-you-arent-ableist-and-start-doing-this-instead/
