Otistik Bir İnsan Olarak Stim Yapmanın Bana Kazandırdığı Şeyler 

Otistik bir insan olarak stimler benim için her zaman çok değerli başa çıkma ve iletişim kurma yöntemleriydi.

Bu yöntemler benim için çok değerli olsa da hayatımın bir döneminde bunları bastırdığım için bir süreliğine bu yöntemlerden faydalanamadım. 

Otizm teşhisi aldığım andan beri çocukluğumda yaptığım gibi yeniden stim yapmaya çalıştım. Son zamanlarda çok daha fazla stim yapıyorum ve stim yapma isteğimi çok daha az bastırıyorum. 

Böyle yaptığım için de hayatımda ciddi bir değişimi gözlemle fırsatı elde etmiş oldum.

Eskiden sürekli stimlerini bastırmak zorunda kalmış bir insan olarak, şimdi yeniden stim yapmaya başladığımda davranışlarımın ve duygularımın nasıl değiştiğini ve stimlerin bana nasıl da fayda sağladığını görebiliyorum.

1- Artık stresli durumları çok daha kolay yönetebiliyorum 

Stimlerimi bastırma ihtiyacı hissettiğim ve hiçbir zaman rahat rahat stim yapamadığım zamanlarda stresle başa çıkmak benim için çok daha zordu.

Kötü bir olay yaşadıktan sonra hiçbir zaman eve gelip istediğim gibi hareket ederek rahatlama fırsatı bulamıyordum.

Rahatlama fırsatı bulmayı geçtim, yaşadığım kötü olaylar üstüne bir de stimlerimi bastırmak için özel olarak enerji harcıyordum.

Sürekli stim yapma ihtiyacı hissetmeyen bir kişi için neden bunları bastırmanın bu kadar zor olduğunu anlamak kolay bir şey değil, bunu anlıyorum. 

Şöyle düşünün: İnanılmaz fazla kaşınıyorsunuz. Deli gibi kaşınıyorsunuz.

Bir süreliğine kendinizi kaşısanız inanılmaz rahatlayacaksınız ama kendinizi kaşımanıza izin yok. 

Otistik kişiler için stim yapmayı durdurmak da bu derece zor bir iş. 

Ben artık strese girdiğimde, yorulduğumda veya sırf canım istediğinde stim yapma konusunda kendime izin verdiğim için stresli durumlarla başa çıkmak çok daha kolaylaştı.

Hem stimleri bastırmanın ek stresi ile uğraşmıyorum hem de gündelik hayatımdaki stresli durumları aşarken stim yapmak her şeyi daha kolaylaştırıyor. 

2- Gündelik anksiyete seviyem çok daha az 

Stim yapmak yalnızca spesifik zor olayları aşarken değil, gündelik basit anksiyetelerle uğraşma konusunda da bana çok fayda sağlıyor.

Eskiden duyusal hassasiyetler yaşadığımda bunlarla başa çıkmak için ne yapmam gerektiğini bilmiyordum çünkü çevremde başka kimse benim yaşadığım seviyede duyusal hassasiyetler yaşamıyordum. Bu yüzden evin yanından korna çalan bir araba geçtiğinde, sesli bir şimşek çaktığında, okul forması giymem gerektiğinde anında tüm günüm mahvolmuş oluyordu.

Şimdi ise stim yapma şansım olduğu için bu tarz sorunlarla başa çıkmam çok daha kolay oluyor. 

Bu hassasiyetlerim geçmedi ve hayatım boyunca geçeceğini de hiç sanmıyorum. Fakat değişen şey başa çıkma kapasitemin artması. Stim yapabildiğim için önceden beni tek seferde yıkacak bir olayın beni yıkması için tekrar tekrar yaşanması gerekiyor. 

3- Stim yapmak duygularımı fark etmemi kolaylaştırıyor 

Çevresinde otistikler olan veya kendisi otistik olan neredeyse herkes fark etmiştir ki, her stim aynı anlama gelmez. 

Birçok otistiğin yalnızca belirli duygularda ortaya çıkan, yalnızca belirli olaylar yaşanınca kendisini gösteren stimler vardır.

Bazı otistikler mutlu olduğunda ellerini çırpmaya başlarlar, bazı otistikler mutlu olduklarında zıplamaya başlarlar.

Bazı otistikler üzüldüklerinde ellerini sallamaya başlarlar, bazıları ile kendi etraflarında dönmeye başlarlar.

Stimler hiçbir anlamı olmayan, hiçbir konuda hiçbir işaret vermeyen davranışlar değildir.

Dikkatli izlendiği zaman çok derinden işaretler taşırlar. Otistik kişinin nasıl hissettiği, ne kadar yorgun olduğu, neye ihtiyacı olduğu hakkında bilgi verirler.

Zaten bu yüzden stimler aileler için çok faydalı iletişim araçlarıdır. Otistik çocuklarını ve yakınlarını dikkatli izleyen, stimlerini anlamaya çalışan birçok aile bir süreden sonra birkaç örüntü keşfetmeye başlayabilir.

Bazı aileler çocuklarının üzülünce zıplamaya başladığını keşfedebilir, bazı aileler çocuklarının korkunca ileri geri sallanmaya başladığını fark edebilir, çoğu aile ise bu stimlerin anlamının sık sık değiştiğini ve her gün yeniden gözlem yapmak gerektiğini fark eder.

Bu örüntüleri anlayabilme olayı otistikler için de geçerli. 

Yetişkinler olarak birçoğumuz bazen duygularımızı anlamakta zorlanıyoruz.

Ya sürekli hislerimizi bastırmaya alışık olduğumuz için, ya da gerçekten duygularımızı anlamamızı zorlaştıran nörolojik bir durumumuz olduğu için hislerimizi anlamak zorlaşabiliyor. Bu noktada stimler bu duyguları anlama konusunda çok yardımcı olabiliyor. Kendi stimlerinizi yakından izleyip, bir süreden sonra yalnızca stimlerinize dikkat ederek ne hissediyor olabileceğinizi tahmin edebilmeye başlıyorsunuz. Duyguları anlama konusunda çok iyi bir rehber haline gelebiliyor. 

4- Stim yapmak odaklanmamı kolaylaştırıyor ve uzun süreler odaklanmamı sağlıyor 

Ben odaklanma konusunda çok kötü ama “odaklanmış rolü yapma” konusunda inanılmaz başarılı bir insanım. 

Çocukluğumdan beri öğretmenlerimin ve çevremdeki herkesin odaklanmayı “sessizce oturup hareket etmeme” ile karıştırdığını anlayınca ben de bu şekilde davranmaya başladım.

Birisi benden odaklanmamı beklediğinde sessizce oturur, eğer birisi bana bir şey anlatıyorsa durmadan göz teması kurar, dik bir şekilde masamda oturur ve gözlerimi kişiden ayırmadan çok iyi dinliyormuş gibi başımı sallardım. Tabii aslında dinlemiyor olurdum.

Tüm bunları yaparken dinlemek kolay bir şey değil ki. Aynı anda hem dik durup, hem ileri geri sallanmayıp, hem zaten gözlerimi yaşartan göz temasını kurup hem de uygun şekilde baş sallamak hiç kolay bir şey değildi. 

Fakat yine de ben aslında neredeyse hiç bana anlatılan şeyi dinleyemesem bile benim bu konsantrasyon rolüm ciddi alkış alırdı. Öğretmenler benim çok iyi bir öğrenci olduğumu, çevremdekiler çok iyi bir dinleyici olduğumu düşünürdü. Yine de ben neredeyse hiçbir şeyi bu şekilde dinleyemezdim.

Bir süreden sonra ise stim yapmaya başladım. Bu stimleri birisi bana bir şey anlatırken yapabilecek hale gelmem çok uzun sürdü. Hoş zaten şu an bile toplum tarafınca daha “uygunsuz” görülen stimleri neredeyse hiç kimsenin yanında yapamıyorum. Bu da benim içselleştirilmiş sağlamcılığımla alakalı bir durum. 

Stim yapmaya başladığım zaman çalışabilme sürem çok ciddi anlamda arttı. Önceden bir yerde belirli bir süreden fazla oturmam gerekse sorun çıkarmadan bekler, sonra eve gelince çığlık atacak seviyeye gelirdim. Bunun sebebi koltukta hiç hareket etmeden oturmamdı. Şimdi ise hareket etmeden durma ihtiyacı hissetmiyorum. İstersem ellerimi hareket ediyorum, istersen bacağımı sallıyorum, istersem direkt ayağa kalkıp gezinmeye başlıyorum. 

Stim yapabilmek sadece çalışma konusunda değil, sevdiklerimle iletişim kurma konusunda da bana çok fayda sağlıyor. Artık onlar konuşurken yalnızca vücudumu sabit tutmaya odaklanmadığım için dediklerini gerçekten dinleyebiliyorum. 

5- Stim yapmak vücudumun farkında olmamı sağlıyor 

Stim yapmamak inanılmaz zor bir şey. Hem ciddi anlamda konsantrasyon istiyor, hem de tüm gün boyunca stim yapmamayı başarabilmek için gerçekten de vücudunuzun size söylediği şeyleri görmezden gelmeniz gerekiyor.

Vücudunuz size gelip tekrar tekrar hareket etmeye ihtiyacı olduğunu ve artık hareket etmemeye dayanamadığını söylüyor ama siz içinizden stim yapmanın kötü bir şey olduğuna inandığınız için bu ihtiyacı karşılamayı reddediyorsunuz.

Bu ihtiyacı karşılamak yerine sürekli olarak içinizdeki isteği bastırıp sürekli kendinizi sabit tutuyorsunuz.

Bunu başarmak da kolay bir iş değil. Bunu yapabilmek için kendinizi inanılmaz yoğun seviyelerde kasıp, sonrasında ne istediğinizle ilgili hiç düşünmemeniz gerekiyor. Tüm vücudunuzu tamamen görmezden gelmeniz, mümkünse vücudunuzdan gelen hiçbir sinyali ciddiye almamanız gerekiyor. 

Böyle yaptığınızda birçok zaman stim yapmamayı başarıyorsunuz çünkü vücudunuzla aranızdaki iletişim çok sert bir şekilde kesilmiş oluyor. Artık stim yapma isteğini çok fazla hissetmemeye başlıyorsunuz çünkü vücudunuzu hissedememeye başlıyorsunuz. Bu yüzden bir sürü ihtiyacınızı fark edememeye başlıyorsunuz.

Yoruluyorsunuz, uykunuz geliyor ama yere düşüp uyuyakalacak hale gelinceye kadar uykunuzun geldiğini fark etmiyorsunuz.

Çok acıkıyorsunuz ama acıktığınızı tam olarak fark edebilmek için karnınızdan gelen gurultuyu duymanız gerekiyor.

Saatlerce su içmiyorsunuz ve çok susamış oluyorsunuz ama susadığınızı diliniz çok kuruyup konuşamayacak hale gelinceye kadar hissedemiyorsunuz.

Bu bahsettiğim durumlar birçok otistiğin stim yapsalar dahi yaşadıkları durumlar.

Birçok otistik fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarını kolay kolay fark edemiyor. Yani stim yapmaya başlamak bir insanın hemen tüm ihtiyaçlarını fark edip bunları başkalarına anlatma konusunda usta olacağı anlamına gelmiyor. Stim yapsın yapmasın bir sürü otistiğin vücutlarını fark etme ve bu konuda iletişim kurma konusunda zorlukları var ve bu konuda desteğe ihtiyaç duymakta hiçbir sorun yok.

Fakat stim yapmamak insanın vücudunu tanımasını ve ihtiyaçlarını fark etmesini özel olarak zorlaştırıyor.

Stim yapmadığınız süre boyunca hem stres yüzünden hem de vücudu dinlememek yüzünden kendi ihtiyaçlarınızı göremiyorsunuz.

Benim için yeniden daha rahat stim yapmaya başlamanın en iyi yanlarından bir tanesi de bu oldu.

Artık acıktığımda ve susadığımda bunu daha çabuk hissedebiliyorum. Artık uykum geldiğinde bunu fark etmem eskiye oranla çok daha hızlı oluyor. Fiziksel ihtiyaçlarımı ve vücudumun bana verdiği sinyalleri çok daha çabuk görüp çok daha çabuk yerine getirebiliyorum. Çünkü artık sürekli olarak vücudumu kasmak ve ihtiyaçlarımın farkına varmamak zorunda hissetmiyorum.

Bu değişim bile başlı başına hayatımı çok kolaylaştırdı.

Artık saatlerce su içmeyip neden başımın ağrıdığını anlamadığım zamanlar çok daha nadir yaşanıyor. Günlerce uyumayıp neden sinirimin bozuk olduğunu daha az sorguluyorum. Acıktığımda yemek yemem gerektiğini anlıyorum. Tüm bunları yaparak hayatımı sürdürdüğüm için de enerji seviyem çok daha yüksek ve ruh sağlığım çok daha iyi. 

6- Stim yaparken iletişim kurmak çok daha kolay 

Stim yapmanın insanları dinlemeyi kolaylaştırdığından biraz bahsettim ama stim yapmak benim için konuşmayı da kolaylaştıran bir durum.

Stim yaptığım zamanlarda aradığım kelimeyi bulmak, dediğim şeyi açıkça söylemek ve karşılıklı bir iletişim sürdürmek benim için çok daha kolay oluyor.

Stim yapmadığım zamanlarda ise odaklandığım şey ne söyleyeceğimden çok ne kadar çok kendimi bastırmam gerektiği olduğu için, kolay kolay söylemem gereken şeyi istediğim şekilde söylemeyi başaramıyorum. 

Stim yaptığımda hem kendim ne demek istediğimi iyi bir şekilde ifade edebildiğim, istediğim kelimeleri bulabildiğim için, hem de karşımdaki insanı daha kolay bir şekilde dinleyebildiğim için hayat çok kolaylaşıyor.

Ayrıca insanların yanında sürekli olarak stimleri bastırmak bir süreden sonra onlara karşı kin tutmaya sebep olabiliyor.

Bu çok mantıklı bir şey değil evet, ama zaten duyguların ve düşüncelerin çoğu pek mantıklı değil.

Hayatınız boyunca insanların yanında stim yapmamanız gerektiğini öğrendiğiniz zaman bunu kabul etmeye ve stim yapmamaya başlıyorsunuz. Bu yüzden çevrenizde insanlar olduğunuzda stres seviyeniz çok daha yüksek oluyor. Böyle böyle çevrenizde en çok görüştüğünüz, en yakınınıza giren insanlara sinirlenmek çok daha kolay oluyor.

Çünkü ne yaparsanız yapın, karşınızdaki kişiyi ne kadar severseniz sevin, bir süreden sonra anlamadığınız bir şekilde onun yanında çok strese girmeye ve ona sinirlenmeye başlıyorsunuz. Çünkü ne kadar güvenseniz de beyniniz size onun yanında stim yapamayacağınızı söylüyor. Bu bile başlı başına onlarca ilişkiyi mahvedebilecek bir problem.

7- Stimlerim sayesinde kime güvenmem gerektiğini daha çabuk çözebiliyorum 

İnsanların yanında stim yapmaya başladığım andan itibaren başka insanların bana yönelik davranışları da değişti.

Artık inanılmaz sabit ve başkalarını memnun etmeye yönelik davranışlarım daha az olduğu için, insanların bana yaklaşımı da farklılaştı. Artık bana kendilerini çok daha çabuk gösteriyorlar.

Ayrıca bir insanın stimlere nasıl tepki verdiğine bakmak birçok otistik insan için o kişiyi tanımanın çok iyi bir yolu. 

Stim yaptığımda bana bağırıyor mu?

Onu utandırdığımı mı söylüyor?

Benimle alay mı ediyor?

Yoksa stim yapmanın gayet normal bir şey olduğunu kabul edip görmezden mi geliyor?

Ayrıca bir insana güvenip güvenmemeye karar verirken o insanı dinlemek de çok önemli. Sonuç olarak bir insanın anlattığı şeyleri dinleyemeyecek kadar başka bir şeye odaklandıysanız söylediği kötü şeyleri fark etmeniz de mümkün değil. Bu yüzden de stim yapmak başkalarına güvenip güvenmeme konusunda çok yardımcı olabiliyor

8- Hayat artık çok daha eğlenceli 

Stim yapmak insanın kendisini ifade etmesinin bir yolu ve bana göre bir insanın kendisini ifade etmek için ne kadar fazla yolu varsa hayat o kadar eğlenceli hale geliyor.